Ua loaʻa iā mākou 16 nā ʻike hoihoi e pili ana i ka hale maʻamau
Corvus frugilegus
ʻOiai ʻo ka moʻolelo haʻahaʻa o ka pilina ma waena o ke kanaka a me nā rooks, mālama mau kēia mau manu i ko lākou ʻano kamaʻilio a ʻaʻole makaʻu i ke kanaka. Me ka hānai pono ʻana, hoʻomaʻamaʻa maikaʻi lākou a hiki ke hoʻokokoke i nā kānaka ma kahi mamao loa. He naʻauao loa lākou, hiki iā lākou ke hoʻoponopono i nā puʻupuʻu, hoʻohana a hoʻololi i nā mea hana, a hui pū kekahi me kekahi ke kū mai nā pilikia koʻikoʻi.
I ka wā ma mua, ua hoʻopiʻi ka poʻe mahiʻai i kēia mau manu no ka luku ʻana i kā lākou mea kanu a hoʻāʻo e kipaku a pepehi paha iā lākou. Ua hoʻopuka nā aliʻi i nā ʻōlelo kauoha e hoʻopau i nā rooks a me nā corvids ʻē aʻe.
1
No ka ʻohana corvid ka rook.
ʻElua mau ʻano ʻano o ka rook: ʻo ka rook maʻamau, i loaʻa ma ko mākou ʻāina, a me ka rook Siberian, i loaʻa ma Asia Hikina. Aia i loko o ka ʻohana corvid he 133 mau ʻano, loaʻa ma kēlā me kēia ʻāina koe ʻo Antarctica.
2
Noho ma ʻEulopa, waena a me ka hema o Rūsia.
ʻO ka hoʻoilo ma ka hema o ʻEulopa ma Iraq a me ʻAigupita. Noho ʻo Siberian subspecies ma Asia Hikina a me ka hoʻoilo ma ka hikina hema o Kina a me Taiwan.
3
Manaʻo maikaʻi lākou i nā wahi ulu lāʻau, ʻoiai ua kūpono lākou i nā kūlana kūlanakauhale.
Noho lākou ma nā paka a me nā ulu lāʻau i nā kula. Ma nā kūlanakauhale, makemake lākou e noho ma luna o nā hale kiʻekiʻe a hiki i ka pūnana ma luna o lākou i ka wā hānau.
4
He mau manu liʻiliʻi lākou, me ka lōʻihi o ke kino makua mai 44 a 46 knm.
ʻO ka ʻēheu o nā rooks mai 81 a 99 cm, ʻo ke kaumaha mai 280 a 340 g. Ua like ka nui o nā kāne a me nā wahine o nā rooks.
5
Ua uhi ʻia ke kino o nā rooks me nā hulu ʻeleʻele, i ka lā e lilo i mau aniani uliuli a i ʻole uliuli-violet.
ʻEleʻele nā wāwae, ʻeleʻele hina ka nuku, ʻeleʻele ʻeleʻele ka iris. Nalo ka hulu o nā mākua ma ke kumu o ka nuku, waiho ʻole ka ʻili.
6
He ʻeleʻele nā ʻōpiopio me kahi ʻōmaʻomaʻo iki, koe wale nō ka hope o ka ʻāʻī, ke kua a me lalo o ka huelo, he ʻeleʻele-ʻeleʻele.
Ua like lākou me nā koo ʻōpiopio no ka mea ʻaʻole i pau ka ʻili o ka hulu ma ke kumu o ko lākou nuku. Nalo ka ʻōpiopio i ka uhi hulu ma ke kumu o ka nuku i ke ono o ka malama o ke ola.
7
ʻO nā Rooks he omnivores; hōʻike nā haʻawina he 60% o kā lākou meaʻai he meaʻai mea kanu.
ʻO nā meaʻai mea kanu ka nui o nā cereals, nā huaʻai aʻa, nā ʻuala, nā huaʻai a me nā ʻanoʻano. ʻO ka meaʻai holoholona ka nui o nā ilo honua a me nā ʻupena pepeke, ʻoiai hiki i nā rooks ke hahai i nā mea momona liʻiliʻi, nā manu a me nā hua. ʻO ka hānai ʻana ma ka ʻāina, kahi e hele ai nā manu a lele i kekahi manawa a ʻimi i ka lepo, e ʻeli ana i loko me ko lākou nuku nui.
8
Ke nele ka ʻai, ʻai pū nā rooks i ke kino.
9
E like me ka nui o nā corvids, he holoholona naʻauao loa nā rooks.
ʻIke lākou i ka hoʻohana ʻana i nā mea i loaʻa i mea paahana. Ke koi nui ka hana, hiki i nā rooks ke hana like me kahi hui.
10
Hoʻopaʻa nā kāne a me nā wahine no ke ola, a noho pū nā pālua e hana i nā holoholona.
I ke ahiahi, hōʻuluʻulu pinepine nā manu a neʻe i kahi wahi moe nui o kā lākou koho. I ka hāʻule, hoʻonui ka nui o nā pua i ka hui ʻana o nā hui like ʻole. Ma ka hui o nā rooks hiki iā ʻoe ke loaʻa nā jackdaws.
11
ʻO ka wā hānau o nā rooks mai Malaki a ʻApelila. I ka hapanui o nā hihia, hoʻopaʻa lākou i nā hui.
Kūkulu mau ʻia nā pūnana ma luna o nā kumu lāʻau nui, a ma nā kūlanakauhale, ma nā hale. Hiki ke loaʻa mai nā pūnana he nui a he mau kakini ma ka lāʻau hoʻokahi. Hana ʻia lākou me nā koʻokoʻo a me nā lāʻau, paʻa pū me ka pālolo a me ka pālolo, a uhi ʻia me nā mea palupalu i loaʻa - mauʻu, lauoho, huluhulu.
12
Ma kahi paʻa, waiho ka wahine i 4 a 5 mau hua.
ʻO ka awelika o nā hua he 40 x 29 mm, he ʻōmaʻomaʻo-uliuli ka waihoʻoluʻu me nā kikoʻeleʻele a melemele a he ʻano maʻa. Hoʻomaka ka incubation mai ka manawa i waiho ʻia ai ka hua mua a mau mai 18 a 19 mau lā.
13
Noho nā moa i loko o ka pūnana no 4 a 5 mau pule.
I kēia manawa, hānai nā mākua ʻelua iā lākou.
14
ʻEono makahiki ka awelika o ke ola o nā rooks i ka nahele.
He 23 makahiki a me 9 mahina ka mea nana i paa mooolelo ma keia mau manu.
15
Ua manaʻo ʻia ka heluna o nā rooks ma ʻEulopa ma waena o 16,3 a me 28,4 miliona.
ʻO ka heluna kanaka Polani mai 366 a 444 tausani holoholona, a i ka makahiki 2007-2018 ua emi ko lākou heluna kanaka e like me 41%.
16
ʻAʻole kēia he ʻano pōloli.
Ke papa inoa nei ka International Union for Conservation of Nature i ka puʻu maʻamau ma ke ʻano he ʻano hopohopo liʻiliʻi loa. Ma Polani, aia kēia mau manu ma lalo o ka mālama ʻana i nā ʻano ʻano ma nā ʻāpana hoʻomalu o nā kūlanakauhale a me ka pale ʻana i nā ʻano ʻano ma waho o lākou. I ka makahiki 2020 ua helu ʻia lākou ma ka Polani Red Book of Birds ma ke ʻano he ʻano palupalu.
ʻO muaNā mea hoihoiʻO nā ʻike hoihoi e pili ana i ka panda nunui
ʻO ka lā aʻeNā mea hoihoiʻO nā mea hoihoi e pili ana i nā moth